کد مطلب:106943 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:159

[صفحه 621]

(خداوند ایمان را به خاطر پاكی از شرك، و نماز را برای منزه بودن از كبر، و زكات را سبب روزی، و روزه را برای آزمون اخلاص مردم، و حج را برای تقویت دین، و جهاد را برای عزت اسلام، و امر به معروف را برای اصلاح حال توده ی مردم و نهی از منكر را برای جلوگیری از نادانان، و صله ی رحم را برای فزونی افراد فامیل، و قصاص را برای حفظ جان مردم، و اجرای حدود را برای اهمیت كارهای حرام، و منع میگساری را برای نگهداری عقل و دوری از دزدی را برای ضرورت پاكدامنی، و ترك زنا را برای نگهبانی از نسبتها، و اجتناب از لواط را برای فزونی نسل، و گواهی دادن را برای كمك خواهی در برابر حقوقی كه منكر می شوند، و دروغ نگفتن را برای گرامی داشتن راستگویی، و اسلام آوردن را برای ایمنی از ترس، و حفظ امانتها را برای نظم جامعه، و اطاعت را برای بزرگداشت مقام امامت، واجب گردانیده است). امام (ع) به واجبات الهی اشاره كرده، و بر علتهای نهانی هر یك توجه داده است، تا بهتر در دلها جا بیفتد، و نوزده مورد از امور واجب را بیان داشته است: 1- از آن جهت از ایمان شروع كرده است كه اصل همه ی واجبات و سنتها ایمان است و از جمله هدفهای ایمان پاك ساختن از شرك ر

ا قرار داده است، و چون پاكی از شرك هدف موردنظر شارع و همچنین كمال نفس وسیله ی شناخت خدای تعالی است از این رو پاك سازی از شرك هدف نهایی از ایمان است. 2- نماز، چون تعیین نماز از طرف شارع به خاطر رام ساختن نفس اماره- كه ریشه ی خودخواهی است- در برابر نفس مطمئنه، و نیز تمرین دادن و مغلوب ساختن آن است، ناگزیر از جمله نتایج نماز پاك سازی انسان از كبر و خودخواهی است. 3- زكات، از جمله هدفهای وجوب آن را سبب روزی بودن ذكر كرده است، زیرا روزی مستمندان، تهیدستان و كسانی كه شریعت، حقی برای آنان معین كرده است، از راه زكات است. 4- روزه، چون از جمله سختیهای دشوار برای بدنهای آدمیان است، امام (ع) در خصوص روزه فرموده است كه هدف آن است كه خداوند اخلاص بندگان خود را بیازماید. هر چند كه این هدف در تمامی عبادتها وجود دارد. 5- حج، به این دلیل هدف از آن را تقویت دین قرار داده است كه لازمه ی این عبادت اجتماع اكثر پیروان اسلام در یك جا در نهایت ذلت و خشوع و اطاعت در برابر خدا و دیدن تمامی مردم حاضر در این اجتماع بزرگ از پادشاهان و دیگر مردم است، كه باعث تقویت دین با همه ی عظمتش در دل انسان حج گزار می گردد، اما در سایر عبادات چنین نیست.

6- جهاد، كه هدف از آن شوكت و قوت اسلام است، نیاز به توضیح ندارد. 7- امر به معروف، هدف از آن اصلاح حال توده ی مردم در امر دنیا و آخرتشان است. امام (ع) از آن رو توده ی مردم را نام برده كه اكثریت را تشكیل می دهند، و دیگر آن كه جز آنان، یعنی دانشمندان و فرمانروایان كه خود امر به معروف می كنند، معروف را انجام می دهند. 8- نهی از منكر، و این كه هدف از آن، جلوگیری از بی خردان است، مطلب واضحی است. زیرا اگر جلو بی خرد از طرف حاكم دینی گرفته نشود، فساد او گسترش پیدا خواهد كرد و این مخالف مصلحت توده ی مردم دنیا است. 9- صله ی رحم، از جمله نتایج آن فزونی جمعیت، یعنی شما و خویشاوندان است، زیرا فزونی شمار خویشان بستگی به روبه راه بودن امر زندگی آنان دارد، و صله ی رحم باعث روبه راه شدن آن است. 10- قصاص، و هدف از آن، حفظ خونهای مردم، و جلوگیری از خونریزی- از ترس مجازات- است، مثل این آیه مباركه: و لكم فی القصاص حیاه... و مانند این سخن: (القتل انفی للقتل) كشتن قاتل، باعث ریشه كن شدن قتل است. 11- اجرای حدود الهی، هدف از آن اهمیت دادن به حریم محرمات الهی است تا پرده دری نشود و مردم از راه راست بدان سو كشیده نشوند و در نتیجه هدف ش

ارع از به وجود آوردن، دین، از بین نرود. 12- منع از باده گساری، و هدف از آن نگهبانی عقل است از این كه گرفتار در چنگ شراب شده و از هدف اصلی یعنی در پی كمال بودن برای رسیدن به كمال حكمت، بازماند. 13- دوری از سرقت، كه هدف از آن به كار داشتن پاكدامنی و عفت است، چون دزدی، از پیروی كامل از هوای نفس سرچشمه گرفته و به حد افراط و تبهكاری می رسد، بنابراین از جمله هدفهای اجتناب از دزدی، ماندن، كسی كه در نهادش چنین حالتی است بر حد پاكدامنی و عفت است. 14- ترك زنا، از جمله هدفهای آن حفظ نسبتها و پیامدهای آن در مورد مواریث است، زیرا زنا باعث درهم شدن نسبها و از بین رفتن اموالی است كه زندگانی دنیا مردم بر اساس آن استوار است، و توضیح راز این مطلب، در جای خود گذشت. 15- ترك لواط، چه هدف زیادی نسل است و این كه ماده ی افزایش نسل در جای خود مصرف شود، تا فزونی نوع و بقای آن تامین گردد. 16- گواهی دادنها، هدف از آن پشتیبانی كسی است كه در برابر انكار دشمن گواهی می طلبد، تا مبادا در اثر نبودن گواه در مابین حق او را ضایع كنند. 17- دروغ نگفتن، از جمله هدفها، بزرگداشت راستگوئی از طریق حرام شمردن ضد آن- یعنی دروغگویی- است از آن رو كه مصلحت

جهان و نظام امور مردم بر آن استوار است. و قبلا مفاسد دروغ را كه باعث تحریم آن شده است، یاد كرده ایم. 18- اسلام، از جمله نتایج آن ایمنی از بیمهای دنیوی است، به خاطر صولت اسلام در برابر سایر ادیان، و همچنین از ترسهای اخروی كه خود واضح است. بعضی به جای اسلام، سلام، نقل كرده اند، از آن رو كه سلام باعث دوستی میان مردم و در نتیجه باعث ایمنی از بیم آنهاست. 19- امامت، علت ضرورت امامت آن است كه امامت نظامی است برای اداره ی امت. زیرا اگر مردم، امامی با قدرت و شوكت بسیار داشته باشند، او ستم ستمكار را از آنان باز می دارد و حق ستمدیده را باز می ستاند و بدین وسیله حال مردم بهبود می یابد و امور دنیا و آخرتشان سامان می گیرد، در صورتی كه اگر چنین رئیسی نداشته باشند اینطور نخواهند بود. 20- پیروی از امام، هدف از وجوب اطاعت، بزرگداشت امامت امام، به منظور فرمان بردن امر او و پیروی از اوست. و به رازهای زیادی از این امور واجب قبلا اشاره شده است.

صفحه 621.